Ewa Maria Slaska & Irina Sandomirskaya

Byłam na konferencji o problemach kobiet w krajach byłego bloku wschodniego.

The Fifth Conference in Memory of Arseny Roginsky: Womens Experience in the postsocialist bloc. Terror, Resistance, Memory 2025

Arseny Roginsky (1946-2017), was a historian, political prisoner, and one of the founders of Zukunft Memorial. 

Konferencja bardzo ciekawa. Największe wrażenie zrobił na mnie referat Iriny Sandomirskey, Rosjanki, uciekinierki, pracującej na Södertörn University w Szwecji: Women’a Memory of the Gulag: The Object as a Material Experience, Historical Testimony and a Figure of Silence.

Ostatnio, przez zbliżającą się wystawę i spotkanie Marcelego Klimka, zajmuje mnie haft, wzruszyło mnie więc, że głównym obiektem, jakim Irina ilustrowała swój referat, była haftowana serwetka.

Левина Зинаида Семеновна. Салфетка с вышивкой.

Квадратная салфетка с филейной вышивкой ручной работы, по краям орнамент, в углах чередуются розы и осы. В середине вышито полосами: “Ларуся люби маму 19 18/IV 38”. Сделана Зинаидой Левиной в лагере на Колыме для дочери Ларисы.
	ОФ704
Фонд	Рукоделие и ремесло
Автор	Левина Зинаида Семеновна
Название	Салфетка с вышивкой
Материал, техника	белая ткань, филейная вышивка
	30 х 32 см
Год создания	1938 – 1938
Фондообразователь	Левина Зинаида Семеновна
Место создания	ХАБАРОВСКИЙ КР, РСФСР СЕВЕРО-ВОСТОЧНЫЙ ИТЛ

Serwetka znajduje się w rosyjskim Muzeum Pamięci o Gułagu: https://museum.memo.ru/

Irina mówiła o kobiecej pamięci i o tym, że nie tylko słowa, ale również obiekty zachowują pamięć, nie tylko pamięć o nich samych, ale też o osobach, które je wykonały, które ich używały, o tych, dla kogo były przeznaczone. Obiekty są inne niż słowa, zastępują słowa, dając twórcom i twórczyniom prawo do milczenia. To sformułowanie było w tym referacie bardzo ważne, może najważniejsze. Prawo do milczenia.